
Duyu Çalışmaları
Duyu eğitimine yönelik etkinlikler Montessori metodunda çok önemli bir yere sahiptir. Maria Montessori’ye göre çocuklar bilgileri doğrudan zihinleriyle değil duyuları aracılığıyla kazanırlar. Montessori duyu etkinlikleri, duyusal öğrenme ile zihin gelişimini sağlar.
Duyu eğitimi, duyusal iletimi artırarak, ve uyarıcılardaki ince farkları anlama yetisini geliştirir. Bu nedenle çocuklar için görerek, tadarak, duyarak, dokunarak, hissederek öğrenecekleri materyaller kullanılır. Bu materyaller çocuğun büyüklük, renk, koku, doku, tat gibi kavramları ve bunlar arasındaki ilişkileri anlayacak şekilde tasarlanır. Evde yapılacak aktivitelerde de bu materyaller kolaylıkla hazırlanabilir.
Duyu eğitiminde çocukların beş duyusunu da harekete geçirecek farklı aktiviteler bulunur ve çocukların tam anlamıyla deneyimleyerek öğrenmesi sağlanır.
Montessori’ye göre duyu eğitimi, tekrarlanan alıştırmalar sayesinde algının ve öğrenmenin artırılmasıdır. Buna en güzel örnek pembe kule materyalidir. Kenarı 10 cm uzunluğunda en büyük küp ve 1’er santim kısalan devam küplerinden oluşur. Çocuğun bu küpleri büyükten küçüğe sıralayarak kule yapması istenir. Her defasında çocuğun daha farkında olarak büyük küpten başlaması ve kuleyi tamamlaması beklenir.
Görme duyusu, işitsel duyu, dokunsal duyu, tat duyusu ve koku duyusu için farklı etkinlikler tasarlanır.
Duyu materyallerinin amacı çocuğun duyularını etkileyerek çalıştırmak ve duyu algısının ayrıntı ölçeğini güçlendirmek ve inceltmektir. Beş duyu organımız bizlerin dünyaya açılan pencereleridir. İnsan beyni hayatının ilk yıllarında ne kadar çeşitli dokulara, görüntülere, tatlara, seslere ve kokulara maruz kalırsa o kadar gelişkin olur. Bir çocuğun çevresi uyaranlardan yoksunsa veya tesadüfen maruz kaldığı kadar bu beş duyu organını kullanırsa, keşfedemediği birçok duyudan habersiz bir zihin yapısına sahip olur. Böylece zihinsel temel fonksiyonları kısırlaşır. Eşleştirmek, gruplamak, tanımak ve farklılıkları ayırt etmek, bütünleştirmek ve soyutlaştırmak, tasnif etmek, aynı özelliklerde seriler yapmak duyu organları için egzersizdir.
Çocuk duyu materyalleri ile o güne kadar aldığı uyaranları düzene sokar. Fakat bu uyaranlar zengin, düzenli ve sistematik olmalıdır. Duyu materyallerinin kullanımında çocuğun bir noktada odaklanmasını sağlamak pedagojik temel amaçlardandır. Konsantrasyon Montessori eğitiminde çok önemlidir. Çünkü öğrenme ancak konsantrasyon sonucu gerçekleşebilir. Çocuğun yoğun bir duyu uyarısına gereksinimi vardır. Maria Montessori beş duyu organı için materyal geliştirmiştir. Materyaller belli bir düzen içinde ve çocuğun ilgisini çekecek şekilde tasarlanmıştır. Her materyal zorluğun izolesi ilkesine göre, sadece tek bir duyuya yöneliktir ve tek bir kavram öğretir. Böylece çocuğun duyusunu hassaslaştırırken kafasını karıştırmamış oluruz.
Örneğin; renkleri öğretmek için kullandığımız renk tabletlerinin tümü aynı maddeden, aynı boyut ve biçimde hazırlanmıştır. Sadece renkleri farklıdır. Dokunma tabletleri, ağırlık tabletleri, ısı tabletleri, ses tüpleri, koku tüpleri, ısı tüpleri aynı şekilde sadece hassaslaştırılacak noktada farklılık gösterirler, diğer tüm özellikleri aynıdır. Tutmalı silindir bloklar ile farklı boyutların varlığını, kahverengi merdivenle ağırlıkla büyüklük arasındaki bağlantıyı, geometrik çekmeceyle yüzeyler arasındaki farkları, pembe kule ile üç farklı boyutu görsel algılamayı, kırmızı çubuklarla uzunluk kavramını elinde hissederek, somut ve yalıtılmış bir şekilde öğrenir. Sonuç olarak bu uyaranları düzenli bir şekilde beynimize kayıt ederiz.
“Çocuğun eline koymadığınız şeyi aklına koyamazsınız.”
Maria Montessori
Duyu materyalleri ile yapılan çalışmalar sonucu çocuğun;
-El göz koordinasyonu gelişimini desteklemek,
-Yaptığı işe yoğunlaşmasını sağlamak,
-Özenli ve planlı çalışma alışkanlığını desteklemek,
-Matematikte 10’luk seri yapmasını desteklemek,
-Yazma becerilerini desteklemek,
-Duyularını hassalaştırmak,
-Bellek ve görsel algısını desteklemek,
– Sanata ve estetiğe karşı duyarlılığın gelişmesini sağlamak,
-İnce ve kaba motor gelişimini desteklemek,
-Boyutları kavramasını sağlamak,
-Yaşadığı çevreye olan duyarlılığını ve uyumunu arttırmak,
-Üretkenliğinin gelişimini desteklemek gibi birçok hedefe ulaşılmış olur.
Duyuların hassaslaştırılması ve odaklanmayı sağlamanın sonucunda da dikkat eksikliği ya da hiperaktivite bozukluğu en aza indirilmiş olur ya da engellenir.
R E K L A M